Rijst is in grote delen van de wereld het belangrijkste voedsel. Dit geldt zeker voor warme streken. De helft van alle rijst komt uit China en India. Maar die gebruiken de rijst vooral voor hun eigen bevolking. Rijst die we in Nederland eten komt uit Azië, bijvoorbeeld uit Thailand en Vietnam, Amerika, Italië en Spanje.
Het verschil tussen zilvervliesrijst en witte rijst
Na het oogsten van de rijstplant, haal je de korrels uit de rijpe aar. Dit heet het dorsen. De rijst heeft dan nog een oneetbaar hulsje om zich heen zitten: het kaf. Dit kaf verwijder je van de korrel in een rijstmolen. Daarna wordt de rijst gezuiverd van steentjes en vuil. Nu heb je de zilvervliesrijst over.
Haal je het vezelrijke vliesje weg van de zilvervliesrijst, dan pas krijg je de bekende witte rijst. De witte rijst kan dan nog verder bewerkt worden. In Nederland eten we vooral snelkookrijst. Deze rijst is voorgestoomd om de kooktijd te verkorten.
Rijst en duurzaamheid
Het verbouwen van rijst is een grotere belasting voor het milieu dan het verbouwen van aardappelen en pasta. De belasting is wel lager dan bij het maken van dierlijke producten.
De rijst die je eet groeit meestal in natte rijstvelden. Door de bacteriën die in de velden groeien ontstaat het gas methaan. Hoe warmer het klimaat en hoe langer de rijst op het land staat, des te meer methaan er ontstaat. Dit methaan draagt voor een groot deel bij aan het broeikaseffect. Naar schatting komt een vijfde van alle methaanuitstoot in de wereld hieruit voort.
Bestrijdingsmiddelen zijn bij rijst nauwelijks nodig omdat er geen onkruid groeit in het water. Bij de opslag worden echter wel ontsmettingsmiddelen en insecticiden gebruikt om de rijst zonder schimmel te kunnen bewaren en vervoeren. Het vervoer van rijst naar Nederland gaat meestal via schepen, dat is de minst milieubelastende vorm van transport.
Wat kan jij als consument doen?
Bij het kopen van rijst kun je letten op milieubelasting en eerlijke handel. Hierbij helpen keurmerken. zoals bijvoorbeeld de SRP, Sustainable Rice Platform en Fair Trade, dat let op een beter bestaan voor de rijstboeren. Uit onderzoek blijkt dat een derde van de rijst die we klaarmaken, weggegooid wordt. Dat is zonde. Let er dus op bij het klaarmaken van rijst dat je de goede hoeveelheid klaarmaakt.
Drie manieren van rijst koken, of toch 4
Grofweg zijn er 3 manieren om rijst klaar te maken. Je kunt de rijst koken in ruim water of je kunt de rijst droog koken of stomen. Een andere optie is een rijstkoker. Dit is een handig apparaat omdat je eerst de hoeveelheden afmeet en als de rijst klaar is slaat hij automatisch af. De rijst wordt dan warm gehouden.
Ook als je uit gaat eten is rijst belangrijk in de Aziatische keuken maar ook voor veel andere internationale keukens. Voor een restaurant is het handig om voortdurend een voorraad warme rijst beschikbaar te hebben zonder daar veel tijd aan te besteden. Afhankelijk van de wensen kunnen zij bij de Horeca groothandel hun keuze maken voor een rijstkoker naar hun wensen.
Verschil in droge, natte en kleverige rijst
Rijst kan na het koken droog, nat of kleverig zijn. Dit hangt af van het type rijst en de bereiding.
- Droge rijst is bijvoorbeeld Basmati rijst, Pandan rijst en Surinaamse rijst. Dit wordt gebruikt bij nasi en andere Oosterse gerechten.
- Natte rijs is de Japanse rijst, de risottorijst en de dessertrijst. Deze vind je in speciale gerechten.
- De kleverige rijst verliest na het koken zijn stevigheid. Zo ontstaat een kleverige massa die je makkelijk met je handen kan eten.
Welke rijst je ook kiest, smakelijk eten!
Auteur: Madeleine M.M. Aarts
